NANOTİBB
Nanomateriallar sürətlə inkişaf edən nanotexnologiyanın ön sıralarındadır. Bu materiallar ölçüdən asılı olan tipik xüsusiyyətlərinə görə insan fəaliyyətinin bir çox sahələrində üstün və əvəzolunmazdır.
Nanotexnologiya nanometr kimi kiçik obyektlərlə məşğul olan texnologiya sahəsidir. Nanotexnologiyanın sistemlər, cihazlar və materiallar da daxil olmaqla bir çox sahədə irəliləyəcəyi gözlənilir. Hazırda nanomaterialların səviyyəsi həm elmi anlayış, həm də praktik istifadə baxımından ən inkişaf etmiş haldadır. Ölçüdən asılı olan kimyəvi və fiziki xüsusiyyətlərinə görə nanohissəciklər əsrin əvvəllərindən tədqiq edilmişdir. Onlar hazırda kommersiya tədqiqi mərhələsindədirlər. Nanohissəciklərin bir çox sənaye sahələrində geniş potensial tətbiqləri var və onların istifadəsi artmaqda davam edir.
LİPOSOMAL NANOTEXNOLOGİYA
Xəstəliklərin müalicə yanaşmaları son vaxtlar dəyişib, farmakoloji vasitələrin daha seçici və effektiv olmasını, eləcə də sağlam toxumalar üçün daha az risk yaratmasını tələb edir. Dərmanların sərbəst buraxılması üçün nanoölçülü liposom sistemlərinin inkişafı bu tələblərin nəticəsidir.
Liposomlar fosfolipidlərdən ibarət sferik, ikiqatlı veziküllərdir və su ilə birləşdikdə sulu nüvəni əhatə edən ən azı bir lipid ikiqatını əmələ gətirirlər. Bu iki təbəqəyə hidrofilik dərmanlar, eləcə də Van der Waals qüvvələri tərəfindən lamellərə batırılan hidrofobik maddələr daxil ola bilər.
Fosfolipidlər liposomlara maddələri necə əhatə etmə və bədənə inteqrasiya etmə kimi unikal xüsusiyyətlərini verən əsas elementlərdir. Fosfolipidlər hüceyrə membranlarının əsas bioloji komponentləri olduğundan, həm liposom, həm də hüceyrə membranları sərbəst buraxılma mexanizmi zamanı bir yerdə mövcud ola bilər. Liposomlar və hüceyrə membranları arasındakı qarşılıqlı əlaqə sərbəst buraxılma mexanizminə təsir göstərə bilər.
Liposomlar olduqca kiçik nanohissəciklərdir, adətən diametri 100-300 nm və ya daha azdır. Xüsusi fosfolipidlər su ilə nəmləndirildikdə, bunlar öz-özünə əmələ gəlir. Bunlar tərkibinə görə yağda və ya suda həll olunan aktiv birləşmələrlə yüklənə bilər. Bu sferik liposom qabarcıqları bir sıra farmasötik kimyəvi maddələrini bədən boyunca təhlükəsiz şəkildə daşımaq və müəyyən hədəf nöqtəsinə çatana qədər onları sabitləşdirmək potensialına malikdir. Bu, onları HİV və ya xərçəng kimi xəstəliklərin məqsədyönlü müalicələrində istifadə olunan dərmanların daşınması üçün mükəmməl edir.
Bu strukturlar peyvəndlərdə, oftalmik, diaqnostik, immunomodulyator, antibakterial, göbələk əleyhinə, ferment və genetik elementlərdə istifadə olunan həm hidrofillik, həm də hidrofobik maddələri çatdıra bilər.
İNORQANIK NANOPARÇACIKLAR
